Pangungusap

Ano ang Pangngusap?

• Ang pangungusap ay lipon ng mga salita na nagpapahayag ng buong diwa. Binubuo ito ng panlahat na sangkap, ang panaguri at ang paksa subalit buo ang diwa.
• Ang pangungusap ay ang kalipunan ng mga salitang nagsasaad ng isang buong diwa. Ito ay may patapos na himig sa dulo na nagsasaad ng diwa o kaisipang nais niyang ipaabot. Ito ay tinatawag na Sentence sa wikang Ingles.
• Ang pangungusap ay nagtataglay ng buong diwa. Meron itong simuno na siyang bahaging pinagtutuunan ng pansin sa loob ng pangungusap. Maaaring ito ay tao, bagay, hayop, lugar o pangyayari. At meron din itong panaguri na nagbibigay paliwanag o impormasyon tungkol sa paksa.

Dalawang Bahagi ng Pangungusap

• Simuno  - tumutukoy sa paksa o ang pinag-uusapan sa pangungusap. Ito ay tinatawag na subject sa wikang Ingles.
• Panaguri - tumutukoy sa bahagi ng pangungusap na nagbibigay ng kaaalaman o impormasyon tungkol sa paksa. Ito ay tinatawag na predicate sa wikang Ingles

Halimbawa: 

                 Si Nene ay nagdidilig. 
                (simuno)  (panaguri)
                Ang mga bata ay naglalaro.
                     (simuno)    (panaguri)
                Si Jose Rizal ay isang henyo.
                    (simuno)        (panaguri) 
                Umawit ng kundiman si Claire.
                        (panaguri)       (simuno)
               

Ayos ng Pangungusap

• Karaniwang Ayos - ito ay pangungusap na nauuna ang panaguri kaysa sa simuno/paksa.  Hindi ginagamitan ng salitang “ay”.

          Halimbawa:

                 Sumakay ng bangka ang mag-ama.

                       (panaguri)              (simuno)

• Di-karaniwang Ayos - ito ay pangungusap na nauuna ang simuno kaysa panaguri. Ginagamitan ng panandang "ay".

          Halimbawa

                Ang mag-ama ay sumakay ng bangka.

                    (simuno)              (panaguri)

Mga Uri ng Pangungusap 

• Paturol o Pasalaysay – ito ay pangungusap na naglalahad ng isang katotohanang bagay.  Nagtatapos ito sa tuldok (.).

    Halimbawa

          Tumawa ng malakas ang mga bata.
          Si Nene ay marahang kinuha ang palamuti.

       

• Pautos – ang pangungusap kung nag-uutos at nagtatapos din ito sa tuldok (.).

    Halimbawa

          Dagdagan mo ng asin ang niluluto mo.
          Kunin mo ang mga gamit mo dito.

Anyo ng Pautos

• Pautos na Pananggi – Pinangungunahan ng salitang "huwag".

  Halimbawa:

                      Huwag ka muna umalis sa kasiyahang ito.
                      Huwag ka mong ituloy ang binabalak mo.

• Pautos na Panag-ayon – Ito ang paksa ng pangungusap ay nasa ikalawang panauhan at may pandiwang nasa anyong pawatas.

  Halimbawa:

       Ipagluto mo ng masarap na hapunan ang tatay mo.
       Ipaalala mo sa kapatid mo ang baon nya.

•  Patanong – ang pangungusap kung nagtatanong at nagtatapos ito sa tandang pananong (?).

     Halimbawa

           Ano ang pangalan mo?

Anyo ng Patanong

• Patanong na masasagot ng OO o Hindi

        Halimbawa:

              Nagluto ka na ba ng hapunan?
              Naririnig mo ba ako?

• Pangungusap na Patanggi ang Tanong

        Halimbawa:

             Hindi ka ba maliligo?
             Hindi ba kayo sasali sa welga?

• Gumagamit ng Panghalip na Pananong - Ang mga panghalip ay kinabibilangan ng mga salitang:    ano,    alin,    sino,   saan    at iba pa.

        Halimbawa:

             Ano ang iyong ginagawa kanina?
             Saan gaganapin ang pagtitipon?

• Nasa Kabalikang Anyo ng Tanong

       Halimbawa:

             Tayo ba ay aalis na?

• Tanong na may Karugtong o Pabuntot

        Halimbawa:

              Dumaan ka na dito, hindi ba?

• Padamdam – ang pangungusap kung nagsasaad ng matinding damdamin at nagtatapos ito sa tandang padamdam (!).  Hala!  Aba!  Ha!  Hoy!  Gising!  Naku!

    Halimbawa

          Naku, nalulunod ang bata!
          Sunog!

Pang-abay

Ano ang Pang-abay?

• Ang pang-abay ay mga salitang nagbibigay turing sa pandiwa, pang-uri o kapwa pang-abay. Ito ay nagsasabi ng kung paano, kalian, saan at gaano.

Uri ng Pang-abay

1. Pang-abay na Pamaraan – tumutukoy ito sa paraan kung paano ginawa ang isinasaad na aksyon ng pandiwa.

Halimbawa:
Mahinahon nyang pinaliwanag kung anong nangyari talaga.

Dahan-dahang siyang bumaba sa hagdan.




2. Pang-abay na Pamanahon – tumutukoy ito sa panahon kung kalian naganap ang isinasaad na aksyon ng pandiwa.

Halimbawa:

Agad napalalambot ng musika ang isang matigas na kalooban.



3. Pang-abay na Panlunan – tumutukoy ito sa pook na pinagganapan ng aksyong isinasaad ng pandiwa. Sumasagot ito sa tanong na saan.

Halimbawa:

Umawit si Nelsa sa isang amateur singng contest sa radyo.

4. Pang-abay na Pang-agam - nagsasaad ito ng pag-aalinlangan at walang katiyakan.

Halimbawa:

Tila nagwagi siya ng unang gantimpala.

5. Pang-abay na Panggaano – tumutukoy ito sa bilang o dami ng isinasaad ng pandiwa. Sumasagot ito sa tanong na gaano o ilan.

Halimbawa:

Kaunti ang sumali sa paligsahan ng pagtakbo.

6. Pang-abay na Panang-ayon – ito ay nagsasaad ng pagpapatotoo o pagsang-ayon.

Halimbawa:

Opo, mahusay sumayaw si Gabby.

7. Pang-abay na Pananggi – nagsasaad ito ng pagtutol o di pagsang-ayon.

Halimbawa:

Ayaw siyang tantanan ng palakpak ng mga tao.

8. Pang-abay na Panulad – ito ay ginagamit sa pagtutulad ng dalawang bagay.

Halimbawa:

Higit na magaling sumayaw si Anna kaysa kay Nena.