Wednesday, February 23, 2011

Pangungusap

Ano ang Pangngusap?

  • Ang pangungusap ay lipon ng mga salita na nagpapahayag ng buong diwa. Binubuo ito ng panlahat na sangkap, ang panaguri at ang paksa subalit buo ang diwa.
  • Ang pangungusap ay ang kalipunan ng mga salitang nagsasaad ng isang buong diwa. Ito ay may patapos na himig sa dulo na nagsasaad ng diwa o kaisipang nais niyang ipaabot. Ito ay tinatawag na Sentence sa wikang Ingles.
  • Ang pangungusap ay nagtataglay ng buong diwa. Meron itong simuno na siyang bahaging pinagtutuunan ng pansin sa loob ng pangungusap. Maaaring ito ay tao, bagay, hayop, lugar o pangyayari. At meron din itong panaguri na nagbibigay paliwanag o impormasyon tungkol sa paksa.

Dalawang Bahagi ng Pangungusap

  • Simuno  - tumutukoy sa paksa o ang pinag-uusapan sa pangungusap. Ito ay tinatawag na subject sa wikang Ingles.
  • Panaguri - tumutukoy sa bahagi ng pangungusap na nagbibigay ng kaaalaman o impormasyon tungkol sa paksa. Ito ay tinatawag na predicate sa wikang Ingles

    Halimbawa: 
                 Si Nene ay nagdidilig. 
                (simuno)  (panaguri)
                Ang mga bata ay naglalaro.
                     (simuno)    (panaguri)
                Si Jose Rizal ay isang henyo.
                    (simuno)        (panaguri) 
                Umawit ng kundiman si Claire.
                        (panaguri)       (simuno)
               

Ayos ng Pangungusap

  • Karaniwang Ayos - ito ay pangungusap na nauuna ang panaguri kaysa sa simuno/paksa.  Hindi ginagamitan ng salitang “ay”.
          Halimbawa:
                 Sumakay ng bangka ang mag-ama.
                       (panaguri)              (simuno)
  • Di-karaniwang Ayos - ito ay pangungusap na nauuna ang simuno kaysa panaguri. Ginagamitan ng panandang "ay".
          Halimbawa
                Ang mag-ama ay sumakay ng bangka.
                    (simuno)              (panaguri)


Mga Uri ng Pangungusap 
  • Paturol o Pasalaysay – ito ay pangungusap na naglalahad ng isang katotohanang bagay.  Nagtatapos ito sa tuldok (.).
    Halimbawa
          Tumawa ng malakas ang mga bata.
          Si Nene ay marahang kinuha ang palamuti.
       
  • Pautos – ang pangungusap kung nag-uutos at nagtatapos din ito sa tuldok (.).
    Halimbawa
          Dagdagan mo ng asin ang niluluto mo.
          Kunin mo ang mga gamit mo dito.
Anyo ng Pautos
    • Pautos na Pananggi – Pinangungunahan ng salitang "huwag".
  Halimbawa:
                      Huwag ka muna umalis sa kasiyahang ito.
                      Huwag ka mong ituloy ang binabalak mo.
    • Pautos na Panag-ayon – Ito ang paksa ng pangungusap ay nasa ikalawang panauhan at may pandiwang nasa anyong pawatas.
  Halimbawa:
       Ipagluto mo ng masarap na hapunan ang tatay mo.
       Ipaalala mo sa kapatid mo ang baon nya.

  •  Patanong – ang pangungusap kung nagtatanong at nagtatapos ito sa tandang pananong (?).
     Halimbawa
           Ano ang pangalan mo?
Anyo ng Patanong
    • Patanong na masasagot ng OO o Hindi
        Halimbawa:
              Nagluto ka na ba ng hapunan?
              Naririnig mo ba ako?

    • Pangungusap na Patanggi ang Tanong
        Halimbawa:
             Hindi ka ba maliligo?
             Hindi ba kayo sasali sa welga?

    • Gumagamit ng Panghalip na Pananong - Ang mga panghalip ay kinabibilangan ng mga salitang:    ano,    alin,    sino,   saan    at iba pa.
        Halimbawa:
             Ano ang iyong ginagawa kanina?
             Saan gaganapin ang pagtitipon?

    • Nasa Kabalikang Anyo ng Tanong
       Halimbawa:
             Tayo ba ay aalis na?

    • Tanong na may Karugtong o Pabuntot
        Halimbawa:
              Dumaan ka na dito, hindi ba?


  • Padamdam – ang pangungusap kung nagsasaad ng matinding damdamin at nagtatapos ito sa tandang padamdam (!).  Hala!  Aba!  Ha!  Hoy!  Gising!  Naku!
    Halimbawa
          Naku, nalulunod ang bata!
          Sunog!

1 comment:

  1. Hindi ako magaling sa Balarila kahit noong nasa High School pa ako. Pero talaga po bang Nasa Di-karaniwang ito kapag nauuna ang Simuno?

    ReplyDelete